Kolesterol seviyeleri, sağlıklı olmanın en önemli unsurudur. Normalde kolesterol hücre aktivitelerinin gerçekleştirilmesi için kullanılır. Vücutta mutlaka belli bir oranda kolesterol bulunmalıdır. Kolesterol seviyeleri düşük olduğunda ya da yüksek olduğunda sağlığın riske girmesine neden olabilir. Vücutta bulunan kolesterolün %75 oranı karaciğerde, %25 oranı da besinlerden elde edilir.
Kolesterol dengesinin her zaman gerektiği kadar olması gerekir. Fazla miktarda olduğunda damar yüzeylerinde birikerek, tıkalı damarlara dolayısıyla kalp krizi ve inme gibi sorunlara neden olur. Kolesterol seviyelerini LDL kötü kolesterol ve HDL iyi kolesterol olarak değerlendirmek gerekir.
Kötü kolesterol LDL
LDL kanda kolesterolün taşınmasını sağlayan esas maddedir. Kötü kolesterolün yüksekliği tehlikeli olduğundan, kalp ve damar hastalıklarının oluşmasına neden olur, hastalıkların ilerlemesini de hızlandırır. Damarların iç yüzeylerinde birikerek, plak denilen oluşumlara sebep olur. Bunların zamanla ilerlemesi de damar tıkanıklığında etken olur. Tıkanıklık kalpte olursa kalp krizi, beyin damarlarında olursa beyin krizi yani inme olmasına yol açar. Yapılan araştırmalarda kalp ve damar hastalıkların en önemli nedeni olarak LDL kolesterol seviyesinin yüksekliği olduğu görülmüştür. Bu yüzden günümüzde kolesterol seviyelerinde olan yükseklikte uygulanan tedavinin amacı LDL yani kötü kolesterolün düşürülmesi içindir.
İyi kolesterol HDL
HDL yani iyi kolesterol kötü kolesterolün tersine damar çeperlerinden kolesterolün uzaklaştırılmasını sağlar.
Bu yüzden HDL yüksekliği kalp ve damar hastalıklarından koruyucu etki yapar. Yaşam tarzında şişmanlık ve sigara alışkanlığı HDL seviyesini azaltırken, diyet, egzersiz yapılması, alkolün azaltılması HDL seviyesini yükseltir.
Kolesterol seviyeleri nasıl olmalı?
Kolesterol seviyeleri yüksek olan kişilerdeki koroner arter hastalığı riski 4 kat fazladır. Çünkü arter damarlara yerleşen plaklar damarları daraltmakta, kalbe giden oksijen miktarını azaltmakta, dolayısıyla kalp krizi riskini arttırmaktadır. Bu nedenle kolesterol seviyesi düşürülmelidir. Yapılacak kolesterol testi sayesinde herkesin lipid profili çıkarılabilir. HDL ve LDL kolesterol seviyeleri yüksek çıkarsa, kişinin yaşamında bazı tedbirler alınmalıdır. Özellikle kötü kolesterol seviyesinin yükselmesini tetikleyen kalıtımsal faktörlerin olması, HDL iyi kolesterolün düşük olması, yüksek tansiyon sorununun olması, sigara içilmesi, hareketsiz bir yaşamın olması kişinin riskini arttıracaktır. Bu yüzden diyet, beslenme, egzersiz ve ilaç tedavileriyle kolesterol seviyeleri normale indirilmelidir.
Kolesterol seviyelerinin dengede olması için neler yapılmalı?
- Sebze, meyve ve tahıl ürünlerinin ağırlıkta olduğu, omega 3 içeren besinler tüketilmelidir
- Alkol azaltılmalı, tuz miktarı kısıtlanmalı, dolayısıyla tansiyon normal değerlerde olmalıdır
- Her gün düzenli bir şekilde egzersiz yapılmalı
- Gerekli olursa doktorun önerisiyle statin grubu ilaçlarla HDL kolesterol seviyesi yükseltilmeli, damar çeperinde plak oluşumu önlenmelidir
- Yine doktor tavsiyesiyle günlük olarak düşük dozda asetilsalisilik asit denilen aspirin kullanılmalı
- Sigara içenlerin bunu bırakması, hatta sigara içilen ortamlarda bile bulunulmaması gerekir.
Bu tür önlemler alındığı takdirde, kolesterol seviyeleri olması gerektiği düzeyde tutulabilir. İnsanlar sağlıklı yaşamak için, kalp hastalıklarından korunmak için bunlara dikkat edilmelidir.
