Total Kolesterol Yüksekliği, Kolesterol kavramının, dünyada ilk kez chole- (Safra) ve steros (Katı) ve kimya biliminde -ol eki birleştirilerek, safra kesesi taşlarında görüldüğü için 1974 senesinde kullanılmış olduğu bilinmektedir. Bedenin temel yapı taşı olarak nitelenecek öneme sahip olan bu madde, hücrelerde ve hücreyi çevreleyen zarlarda var olan bir steroid ve alkol bileşimidir.
Normal beden metabolizması döngüsünde kanda lipit molekülleri proteinlere bağlı olarak taşınır ve bu yolla tüm organlara ulaşır. İnsan metabolizmasında yüksek oranda bulunan tüm maddelerde olduğu gibi, karaciğer tarafından neredeyse %85'i sentezlenen kolesterolün fazlalığı da zararlıdır. Hemen hemen her hücremizde yer alan kolesterol en fazla miktara sentezlendiği organlarda yani karaciğer, omurilik ve beyinde ulaşır. Bu organları meydana getiren hücre duvarları ve sinirleri çevreleyen miyelin kılıf adı verilen yapılar kolesterolden zengindir.
Kolesterol tıpta HDL (Yüksek yoğunluklu lipoproteinler veya High Density Lipoprotein) ve LDL (Düşük yoğunluklu lipoprotein veya Low Density Lipoprotein) olarak ikiye ayrılır.
HDL yüksekliği zararlı değil aksine insan bedeni için çok faydalıdır. Kandaki oranının düşüklüğü kalp rahatsızlıklarının kaynaklarındandır. Kan testlerinde ölçülen total kolesterolde 200 mgr/dl'nin altı miktarlar normal sayılmaktadır. Ancak önemli olan kanda HDL miktarının da olması gereken değerde bulunmasıdır. Yani mühim olan Kolesterol/HDL oranıdır ki bu 4'ün altında ise kolesterolünüz normal sayılır.
Örneğin 300mgr/dl total kolesterole sahip kişinin HDL kolesterol değeri 76 mgr/dl ise Kolesterol/HDL oranı 300/76= 3.9 olduğundan kolesterol seviyesi normal kabul edilir. Başka bir misal vermek gerekirse, kanda total kolesterol 195 mgr/dl. İken HDL 35 mgr/dl ise oran 195/35=5.5 çıktığından kolesterol seviyesi yüksek sayılır. Erkeklerde HDL seviyesi 40mgr'dan kadınlarda 50 mgr'dan az ise ileri yaşlarda kalp krizi ve felç geçirme ihtimali yüksektir. Ancak kişinin HDL kolesterolü 70 civarı ise veya total kolesterol/HDL kolesterol oranı 4'ten küçükse ve kişinin yüksek tansiyonu, şeker hastalığı, alkol, sigara gibi kötü alışkanlıkları yoksa kalp krizi yaşama riski daha azdır.
HDL kolesterolün esas görevi kanımızda serbestçe dolaşımını sürdüren ve bize zararlı olan LDL kolesterolü temizlemeye çalışmaktır. Damar çeperlerinden koparıp aldığı kötü yağları karaciğere taşıyarak safra ile vücuttan atılmasını sağlar ancak bu yağların bir kısmı ince bağırsak tarafından geri alınır. HDL kolesterol, damar içi plaklardaki iltihaplanmayı azaltır ve pıhtı oluşmasını engeller. Damar sağlığı yanında erkeklerde cinsel fonksiyonlar üzerinde etkilidir.
LDL yüksekliği bedene özellikle de kan dolaşım sistemine çok zararlıdır. Çünkü kanda HDL yeteri kadar yokken LDL fazla ise bu durum damar daralmasına, kireçlenmesine, sertleşmesine, felç ve kalp krizine, neden olmaktadır. Damar çeperlerinde biriken madde sanılanın aksine yalnız başına kolesterol maddesi olmayıp, bu katılaşmış yapıya eşlik eden akyuvar, kalsiyum, kan pıhtısı ve bazı hücre artıkları gibi maddeler de mevcuttur.
Genetik mirasla soydan soya geçen HDL kolesterol seviyesi alınacak tedbirlerle yükseltilerek ve LDL miktarı düşürülerek kalp-damar rahatsızlıklarına karşı koruma sağlanabilir. HDL'nin 1 mg. Artışı bile kalp krizi riskini %2-3 oranında azaltır. En önemli tedbir sağlıklı yaşam olup, yalnızca beslenme ve yaşam alışkanlıkları değiştirilerek kolesterol kontrol altına alınabilir. Kandaki LDL kolsetrol miktarını 60 mgr dahi azaltmayı başarmak kalp krizi ve ani ölüm ihtimalini %50'ye varan oranlarda azaltmaktadır.
