Kolesterol denildiği zaman çoğunlukla insanların aklına gerçek isimleri HDL ve LDL olan kötü ve iyi kolesterol gelmektedir. Aslında bunların dışında da trigliserit ve VLDL gibi kolesterol türleri bulunmaktadır. HDL ve LDL olarak bahsettiğimiz kolesterol çeşitleri, kandaki kolesterolün taşınmasını sağlayan protein yapılarıdır.

LDL kolesterol, adını İngilizce "Low Density Lipoprotein" (Düşük Yoğunluklu Lipoprotein) kelimelerinin baş harflerinden almaktadır. Karaciğerde üretilen bir lipoprotein türü olan çok düşük yoğunluklu lipoprotein mekanizması sonucu oluşmaktadır. LDL tanecikleri yaklaşık olarak 18-25 nanometre civarındadır. Çeşitli lipid ve protein gruplarının bir araya gelmesi sonucu oluşmuş bir yapıdır. LDL kolesterolü sıklıkla hastalıklara neden olduğu için halk arasındaki adı kötü kolesterol olmuştur. LDL'nin asli görevi ise kolesterol ve trigliserit üreten hücrelerden bu maddeleri alarak ihtiyaç olan bölgelere taşımaktır. Ancak kandaki LDL konsantrasyonu artarsa damar çeperlerinde birikme yapmaktadır. Zamanla kandaki bazı bazik maddeler ile bazı kan hücreleri de bu birikintilere eklenerek damar sertliklerine neden olmaktadır. Zamanla bu birikinti damar içlerine doğru ilerleyerek damarı daraltmakta ve damardan geçen kan miktarını azaltmaktadır. Bu durumdan en çok kalbi ve beyni besleyen damarlar etkilenmektedir. Bu nedenle LDL yüksekliği felç, kalp krizi ve şeker hastalığı gibi birçok hastalığa yol açmaktadır. LDL'nin tehlike boyutu tanecik boyutuna göre de değişmektedir. Daha küçük tanecikli LDL'ler damarlarda daha fazla tıkanmaya neden olmaktadır. Bu sebeple LDL'ler de kendi içlerinde tane boyutlarına göre LDL-3 ve LDL-4 gibi alt gruplara ayrılmaktadır.

HDL kolesterol, adını İngilizce "High Density Lipoprotein" (Yüksek Yoğunluklu Lipoprotein) kelimelerinin baş harflerinden almaktadır. HDL kolesterol, vücuttaki dokulardaki kolesterolü karaciğere taşıyan bir protein grubudur. Ayrıca kandaki dolaşımı sırasında damar çeperlerinde biriken ve damar sertliğine neden olan LDL yapılarının da temizlenmesine yardımcı olduğu için halk arasında iyi kolesterol olarak bilinmektedir. Bir grup protein ve lipidin birleşimi sonucu oluşurlar ve karaciğerde üretilirler. Kadınlarda erkeklere oranla daha yüksek oranda HDL bulunur. HDL'nin koruyucu özelliği taşıdığı kolesterolle değil, içinde bulundurduğu tanecik sayısına bağlıdır. Çünkü HDL parçacıkları damarlarda dolaşırken kolesterolü emerek büyür. Yapılan çalışmalar göstermektedir ki 60 mg/dl üstündeki HDL oranı kalp damar hastalıklarını önlemede çok etkili olmaktadır. Yine kadınlarda 50 mg/dl, erkeklerde ise 40 mg/dl altındaki HDL seviyesi kalp damar hastalıklarını artıran önemli bir faktördür.

VLDL kolesterol, adını İngilizce "Very Low Density Lipoprotein" (Çok Düşük Yoğunluklu Lipoprotein) kelimelerinin baş harflerinden almaktadır. VLDL'nin görevi ise karaciğerde oluşan lipid gruplarını kaslara ve yağ dokusuna taşımaktır. Bu kolesterol grubu çok uzun ömürlü değildir ve hızla yıkıma uğrayarak LDL kolesterole çevrilirler.

Şilomikronlar, en büyük hacme sahip lipoprotein grubudur. Kolesterol ve trigliseritleri bağırsaklardan karaciğere taşımakla görevlidirler. Taşınan yağın bir kısmını enerji üretimi için kaslara bırakırlar. Ayrıca süt üretimi için de göğüslere taşınan bu protein grubudur.

Yağ gruplarından tereyağı, margarin, mısır özü ve kanola yağı tamamen trigliserit formatındadır. Vücutta bulunan hücrelerde mevcut olan yağlar trigliserit şeklinde stoklanır. Yağ dokunun büyük çoğunluğu trigliseritler tarafından oluşturulur. Bir miktar trigliserit kanda kaslara bırakılarak enerji ihtiyacı olarak kullanılır.

Lipidler, yağların bir şekilde bozulması sonucu oluşmaktadır. Yağların bünyesinde bulunan doymamış moleküller oksijenle tepkime vererek bozuşurlar. Bunun neticesinde çeşitli maddelerle birlikte lipidler de meydana gelir.

Kolesterol, hücre zarının önemli bir bileşenidir ve hormonların üretiminde rol oynar. Ancak, aşırı kolesterol birikimi sağlık sorunlarına yol açabilir. Kolesterol seviyelerini kontrol etmek için sağlıklı bir diyet, düzenli egzersiz ve gerektiğinde ilaç tedavisi önemlidir.

Kolesterol seviyelerini düzenli olarak kontrol ettirmek ve doktor tavsiyelerine uymak, sağlıklı bir yaşam için oldukça önemlidir.